ဢီႇသၢၼ်

ဢီႇသၢၼ် (อีสาน) ၼႆႉ ပဵၼ်ၼႃႈလိၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈပိူင်လူင် ဢၼ်မီးပွတ်းႁွင်ႇသုတ်း ၶွင် မိူင်းထႆးၼၼ်ႉသေ မၼ်းၵႆႉၵႆႉလိုမ်းၽၢင်ႉၺႃးဝႃႈ ပဵၼ် ပွတ်းတွၼ်ႈ ၶွင်ၸိုင်ႈမိူင်း။ မၼ်းပဵၼ် ၼႃႈလိၼ် ဢၼ်မီး ၽိင်ႈငႄႈလၢႆမဵဝ်း သေ ပဵၼ်တီႈ ဢၼ် မိူင်းလၢဝ်း၊ မိူင်းၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး လႄႈ မိူင်းထႆး မႃးႁူပ်ႉၵၼ်သေ မၼ်းၵေႃႈ မီး ပိုၼ်းၶိုၵ်ႉၶမ်ႇ လႄႈ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ ဢၼ်ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၼႃႈလိၼ်

ၼႃႈလိၼ် ၶွင် ဢီႇသၢၼ်

ဢီႇသၢၼ် ပွတ်းႁွင်ႇ ၶုမ်ႇမႄႈၶွင်၊ သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၶွင် လိူၺ်း၊ ပၢၼ်းၵဵင်း၊ ၼွင်ၶၢႆး၊ ဝတ်ႉၽရႃႉထၢတ်ႈၽၼွမ်း။

ဢီႇသၢၼ် ပွတ်းၵၢၼ် ႁူႉၸွမ်းဝႃႈ ပဵၼ် ၶုမ်ႇမႄႈၼမ်ႉၶျီႇ၊ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်လုၵ်ႉ ၵုင်းထဵပ်ႈမႃးၼၼ်ႉ သုတ်းတီႈၼႆႈ တီႈ ၶွၼ်ၵႅၼ်ႇ။

ဢီႇသၢၼ် ပွတ်းၸၢၼ်း ပဵၼ်ၵႅၼ်ၵၢင် တီႈႁိမ်း ၼၶွၼ်းရႃၸသီမႃး တီႈၵူၼ်းၵိုၼ်း၊ ၶုမ်ႇမႄႈၼမ်ႉမုၼ်း ၼႆႉ ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈ သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၶဝ်ယႂ်ႇ လႄႈ မီး လၢႆးၵေႃႇသၢင်ႈႁၢင်ႈလီ ဢၼ်ပဵၼ် ႁွႆးမိုဝ်း ၶမဵၼ် ၶွင် ၽၼူမ်း လႄႈ ၽီမၢႆႇ။

ဝဵင်းလူင်

• 1 ၶွၼ်ၵႅၼ်ႇ — ၵႅၼ်ၵၢင် ၶွင် ၼႃးလိၼ် ဢီႇသၢၼ်၊ သဵၼ်ႈတၢင်း မိတ်ႉတရၽၢပ်ႉ (Rte 2) ၼႆႉ လတ်းၵႂႃႇႁိမ်းၶွပ်ႇ ၵၢင်ဝဵင်းယဝ်ႉ။
• 2 လိူၺ်း — ၵူၼ်းႁူႉၼမ်ၸွမ်း ဝႃႈ မၼ်းမီး လွႆ လႄႈ လွႆသုင်တင်းၼမ်သေ ၼႂ်းၵႃႈ သူၼ်မၢၵ်ႇဢိတ်ႇ မိူင်းထႆးၼၼ်ႉ တီႈၼႆႈၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃး တီႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ။
• 3 ၼၶွၼ်းၽၼူမ်း — တီႈၶၼ်ႈလႅၼ်လိၼ်တင်း မိူင်းလၢဝ်း ဢၼ်မီးၸွမ်းၼမ်ႉမႄႈၶွင်ႈ
• 4 ၼၶွၼ်းရႃၸသီမႃး (Korat) — ၽၵ်းတူ တႃႇၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၸူး ဢီႇသၢၼ် ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ မိူင်းထႆး ပွတ်းၵၢင်မႃး
• 5 ၼွင်ၶၢႆး — ၽၵ်းတူးတႃၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ ဝီႇယႅၼ်ႇထႅၼ်း လႄႈ ၵႄႈလွႆႈမႄႈၶွင် ဢၼ်လီႁၵ်ႉ
• 6 ရွႆႉဢဵတ်ႇ — ပဵၼ်ဢွင်ႈတီး ဢၼ်မီး ၽြႃးၸုၵ်း ဢၼ်သုင်သေပိူၼ်ႈၼႂ်းၵမ်ႇၽႃႇ၊ ၽရႃႉပုတ်ႉထရတ်ႉတၼ မႄႈၶွင်
• 7 သုရိၼ်း — ၵူၼ်းႁူႉၼမ်ၸွမ်း ပွႆးၸၢင်ႉ ဢၼ်ႁဵတ်းၵူႈပီ လႄႈ ၵျွင်းၽြႃးၶမဵၼ်ႇ
• 8 ဢုပူၼ်းရၢတ်ႉၶျ်ထႃးၼီး — ႁွင်ႉဢၼ်ပွတ်းမၼ်းဝႃႈ "ဢုပုၼ်း" ၼႆတႃႇသေႇသေ ပဵၼ် ၽၵ်းတူ တႃႇၶဝ်ႈဢွၵ်ႇၸူး လႅၼ်လိၼ် ၵမ်ႇပေႃးတီႈယႃး-လၢဝ်း
• 9 ဢုတွၼ်းထႃးၼီး — ႁူႉၸွမ်းဝႃႈ "ဢုတွၼ်း" ႁူႉၸွမ်းလီငၢမ်းဝႃႈ ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ပၢၼ်းၵဵင်း

ပၢႆတၢင်း တၢင်ႇၸိူဝ်း

• 1 သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၶဝ်ယႂ်ႇ — ပဵၼ်သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၶွင် မိူင်းထႆးသေ ပဵၼ်ၼႃႈလိၼ် ဢွင်ႈတီႈ ၶူဝ်းပူၺ်ႈၵဝ်ႇမွၼ်ႇ ၵမ်ႇၽႃႇ ယူႇၼဵတ်ႇသၵူဝ်ႇ
• 2 သူၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်း ၽၼူမ်းရုင်း — မီးၵယွင်းၽြႃးၶမဵၼ်ႇ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီ သေ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈၸၼ်ၸႂ်သုတ်း ဢၼ်ၼိုင်ႈ တီႈၼႂ်း ဢီႇသၢၼ်
• 3 သူၼ်ၵိုၵ်းပိူၼ်း ၽီမၢႆႇ — ႁွႆးမိုဝ်းၵေႃႇသၢင်ႈ ၶမဵၼ်ႇ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်း မိူင်းထႆး

ပွင်ႇၸႂ်

ပေႃးဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢိမ်ႇတႃႇပႃး ထူင်ပိူဝ်ႉၵွပ်ႈလင်သေ ဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း၊ ပေႃးဝႃႈ ၶႂ်ႈၵႂႃႇဢႅဝ်ႇ ၵျွင်းၽြႃး ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉဢၼ်ၼိုင်ႈသေ ၶႂ်ႈၵႂႃႇ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇၼႆတႄႉ ဢီႇသၢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ပွတ်းတွၼ်ႈ ၶွင်မိူင်းထႆး ဢၼ်လီဢၢမ်းဢေႃး ဢၼ်ၼိုင်ႈယဝ်ႉ။ လွင်ႈမီးဝႆႉႁင်းမၼ်း ၶေႃၶေႃ လႄႈ လွင်ႈဢမ်ႇပႆႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပွင်ႇဝႃႈ ဢီႇသၢၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈ တႃႇဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း တႃႇၵႂႃႇတူၺ်း ပိုၼ်ႉထၢၼ်ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ မိူင်းထႆးလႄႈ တႃႇမုင်ႈတူၺ်း တၢင်းႁၢင်ႈလီ သၽႃႇဝ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ရႃႇသီႇၽိင်ႈၾႃႉ

ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ မိူင်းထႆးၼႆႉ ပဵၼ်မုၼ်ႇသုၼ်းသေ ပေၢးဝႃႈ တီႇသႅမ်ႇပႃႇလႄႈ ၸၼ်ႇဝႃႇရီႇၼႆႉ ပဵၼ်လိူၼ် ဢၼ်ၵတ်း သေ ႁႅင်ႈႁွင်ယဝ်ႉ၊ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်လိူၼ် ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ၊ မၢတ်ႉၶျ် လႄႈ ဢေႇပရႄႇ မႃးၼႆတႄႉ မႆႈမႃးယဝ်ႉ၊ ပေႃးဝႃး ၼႂ်းလိူၼ် မေႇ၊ ၵျုၼ်ႇ၊ ၵျူႇလၢႆႇ လႄႈ ဢေႃးၵၢတ်ႉ ၼႆတႄႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉယဝ်ႉ။ တၢင်ႉလူမ်းမႆႈ ၼႂ်းၶၢဝ်းႁႅင်းတႄႉ တေၸၢင်ႈ မီး ပၢၼ်ၵၢင်သေ ၶၢဝ်းၵၢင်ဝၼ်းၼႆႉ သုင်ထိုင် 20s °C သေ ပေႃးထိုင်ၶၢဝ်း ၵၢင်ၶိုၼ်းမႃးတႄႉ တႅမ်လူင်း 10°C ယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ဢၼ်ၵိုတ်းလိူဝ်တႃႇတင်းပီၼၼ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈမုင်ႈမွင်းလႆႈ 30s °C တေႃႇ ပွတ်းတႅမ်ႇသေ လွင်ႈမိုၵ်းယမ်းၵေႃႈ သုင်ႈဝႆႉယဝ်ႉ။ လူမ်း ၶၢဝ်း ၾႅပ်ႇဝႃႇရီႇ၊ မၢတ်ႉၶျ် လႄႈ ဢေႇပရႄႇၼၼ်ႉတႄႉ တေၸၢင်ႈမူဝ်းႁႅင်း ၽွင်းမိူဝ်ႈၶဝ်ၸုတ်ႇယိူဝ်ႇဢွႆႈ ၸိူဝ်းဢၼ်တႅပ်းဝႆႉၼၼ်။

ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ

တီႈႁူင်းႁဵၼ်းၼႆႉ ၸႂ်ႉဝႆႉ ၽႃႇသႃႇထႆး ဢၼ်ပဵၼ် ၽႃႇသႃႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၼႆ ႁူႉပွင်ႇၸႂ်လီယူႇသေတႃႉ ဢၼ်ပဵၼ် ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်း ဢီႇသၢၼ် ပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်ပဵၼ် ၽႃႇသႃႇပိုၼ်ႉတီႈ လၢဝ်း ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁူမ်ႇငမ်းဝႆႉယူႇ။ တီႈဢွင်ႈတီႈ ၸမ်ၵၼ်တင်း လႅၼ်လိၼ် ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃးၼၼ်ႉ ၵႂၢမ်းၶမဵၼ်ႇ ၵေႃႈ ၸႂ်ႉဝႆႉၵႂၢင်ႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်ၶႂၢင်ယူႇ။ ၵူၼ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇထူပ်းၺႃး တီႈၼႂ်းၵၢတ်ႇၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈ ၶဝ်ဢမ်ႇလၢတ်ႈ ၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈသေတႃႉ ၶဝ်ယင်းတေႁူႉ ၽႃႇသႃႇၵႂၢမ်း ၼမ်သေ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵွၼ်ႇယူႇ။

ၵႂႃႇၸူး

ၵႂႃႇတင်း ႁိူဝ်းမိၼ်

လုၵ်ႉတီႈ ၵုင်းထဵပ်ႈ သေ ၸၢင်ႈႁွတ်ႈၽႅဝ်လႆးၸူး တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ၶွင် ၶွၼ်ၵႅၼ်ႇ၊ ၼၶွၼ်းၽၼူမ်း၊ ရွႆႉဢဵတ်ႇ၊ သၵူၼ်းၼၶွၼ်း၊ ဢုပူၼ်းရၢတ်ႉၶျ်ထႃးၼီး လႄႈ ဢုတွၼ်းထႃးၼီး ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ။

ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်

ၵၢၼ်ၸွႆးသၢင်ႈ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်လႄႉ ၵႂႃႇယူႇ ၵူႈတီႈယဝ်ႉ။

ၵႂႃႇတင်း ရူတ်ႉလဵၼ်း

ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈ ရူတ်ႉလဵၼ်းၼႆႉ ၵွင်ႉသိုပ်ႇ ၵုင်းထဵပ်ႈ တင်း ဢုပူၼ်းရၢတ်ႉၶျ်ထႃးၼီး (လုၵ်ႉတီႈ ၼၶွၼ်းရႃၸသီမႃး၊ ပူးရီးရမ်း၊ သုရိၼ်း၊ သီ(ရိ)သၵဵတ်ႇ လႄႈ တႃႈရူတ်ႉလဵၼ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ် သၢႆတၢင်းၼၼ်ႉ) လႄႈ ၼွင်ၶၢႆး (ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ ၶွၼ်ၵႅၼ်ႇ၊ ဢုတွၼ်းထႃးၼီး ၸၵႂႃႇ)။

ၸွၼ်ႇ

ဢိင်ၼိူဝ်ဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလုၵ်ႉတီႈလႂ်မႃး လႄႈ တေၵႂႃႇၸူး တႂ်ႈလႂ် ၼႆသေၵေႃႈ တေၸၢင်ႈၶီႇ ရူတ်ႉပၢတ်ႉသ်၊ မီႇၼီႇပၢတ်ႉသ်၊ သွင်ထႅဝ်၊ ရူတ်ႉၶိူင်ႈ လႄႈ လႅင် ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆႉ ပဵၼ် တၢင်းလိူၵ်ႈလီ တင်းသဵင်ႈယဝ်ႉ။

တႃႇၸွၼ်ႇႁိမ်းႁွမ်းၼႆတႄႉ သၢႆတၢင်း ရူတ်ႉလဵၼ်းၵေႃႈ ပဵၼ်သၢႆတၢင်းလီဢၼ်ၼိုင်ႈသေတႃႉ တီႈၼႂ်း ၼႃႈလိၼ်ၼႆႉ မီးဝႆႉ သွၼ်ထႅဝ်ၵူၺ်းလႄႈ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ပၼ်လႆႈ ၵၢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈၼႆႉ မီးလွင်ႈမၵ်းၶၢၼ်းဝႆႉယူႇ။

တူၺ်း

သႃလႃႈၵႅဝ်ႈၵူႇ၊ ၼွင်ၶၢႆး

ၸိူဝ်းၼႆႉတႄႉ ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈၸၼ်ၸႂ် ၸိူဝ်းမီးဝႆႉတီႈ ဢီႇသၢၼ် -

• ႁုၼ်ႇႁၢင်ႈၸိူဝ်းလၢၵ်ႇလၢႆး ၶွင် သႃလႃႈၵႅဝ်ႈၵူႇ၊ ၼွင်ၶၢႆး
• ၵျွင်းၽြႃး ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်း လွႆ ၵႃႈတီႈ ၵဵင်းၶၢၼ်
• ၵျွင်းၽြႃး ဢၼ်တဝ်ႈပီႇယႃႇႁဵတ်းဝႆႉ တီႈ သီ(ရိ)သၵဵတ်ႇ
• ၵျွင်းၽြႃးၶမဵၼ်ႇ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီ ဢၼ်မီးတီႈ သူၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်း ၽၼူမ်းရုင်း
• သူၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်း ၽီမၢႆႇ ၼၼ်ႉ ၵေႃႈ မီႈ ႁွႆးမိုဝ်းၵေႃႇသၢင်ႈ ၶမဵၼ်ႇ
• ပႃႇမွၵ်ႇ၊ တူဝ်သတ်းပိုၼ်ႉတီႈ လႄႈ ၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇ တီႈ သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၶဝ်ယႂ်ႇ

ၵိၼ်

ၶဝ်ႈၼဵဝ်၊ ၼိူဝ်ႉမူသႃႈ လၢပ်ႈ၊ သူမ်ႈတမ် လႄႈ ၽၵ်းၵပ်း

ၽၵ်းဢီႇသၢၼ်ၼႆႉ မိူၼ်ၵၼ်တင်း ၽၵ်းလၢဝ်းၵမ်ႉၼမ်သေ မၼ်းပႅၵ်ႇပိူင်ႈၵၼ်တင်း လၢႆးတူမ်ႈႁုင် ထႆးပွတ်းၵၢင် ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ မၼ်းၵေႃႈမီး ဢၼ်မိူၼ်ၵၼ်ယူႇ။ တၢင်းၵိၼ်ဢီႇသၢၼ် ဢၼ်ၵူၼ်းႁူႉၼမ်တႄႉ ပဵၼ် သူမ်ႈတမ် (ဢီႇသၢၼ်/လၢဝ်းၶဝ်တႄႉဝႃႈ တမ်မၢၵ်ႇႁၢင်) ဢၼ်ဢဝ်မၢၵ်ႇသၢင်းၽေႃးလိပ်းသေ သႃႈႁႂ်ႈမၼ်းသူမ်ႈၽဵတ်းဝၢၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ထႆးၶဝ်တႄႉ ဢဝ်ၵုင်ႈႁႅင်ႈ သႂ်ႇသေ၊ ဢၼ်ဢီႇသၢၼ်ၶဝ် တိူဝ်းလႆႈၸႂ်တႄႉ ဢဝ် ပူ ဢမ်ႇၼၼ် ပႃလမ် ၸိူဝ်းၼႆႉသႂ်ႇပဵၼ် ၼမ်ႉဝၢၼ်မၼ်းယဝ်ႉ။ တၢင်းၵိၼ်ထႅင်ႈတၢင်ႇၸိူဝ်းတႄႉၶဝ်ႈပႃး ၵႆႇပိင်ႈ လႄႈ ၶဝ်ႈၼဵဝ် လႄႈ သႆႈယဵတ်ႈ ဢၼ်ဢဝ်တင်း ၼိူဝ်ႉမူလႄႈ ၶဝ်ႈ ႁဵတ်းဝႆႉ လႄႈ လၢပ်ႈ ဢၼ်ဢဝ် ၼိူဝ်ႉမူႇ ဢမ်ႇသႂ်ႇၼမ်ႉမၼ်းသေ ၶူဝ်ႈၼမ်ႉလုပ်ႈလိပ်ႈလုပ်ႈလၢပ်ႈယဝ်ႉ သႂ်ႇ မီႇၵီး၊ ၼမ်ႉမၢၵ်ႇၽႃႈၸိူဝ်ႉၼႆႉသေ ႁဵတ်းပဵၼ် ၼိူဝ်ႉသႃႈ။

ၶေႃႈၵႂၢမ်းၽၢင်ႉ - ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ မၼ်းၽဵတ်းသႅပ်ႇ လႄႈ တေႃႈၼႂ်းၵႄႈထႆးၵေႃႈ ယင်းႁူႉဝႃႈပဵၼ် တၢင်းၵိၼ် ဢီႇသၢၼ် ၼႆယဝ်ႉ။

ဢွၵ်ႉ

သႃႈတူဝ်ႇ ဢၼ်ႁုင်ႁဵတ်းတီႈႁိူၼ်း

ဢၼ်မီးဝႆႉ တူဝ်ႈတၼ်းယူႇတႃႇသေ၊ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တီႈထုင်ႉဢီႇသၢၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး လဝ်ႈၶဝ်ႈ လႄႈ လဝ်ႈႁႆႈ(เหล้าไห) ဢၼ်ႁူႉဝႃႈပဵၼ် သႃထူဝ် (สาโท) ဢၼ်ဢဝ်တင်း ၶဝ်ႈၼဵဝ်ႁဵတ်းဝႆႉသေ သႂ်ႇၼႂ်းမေႃႈလိၼ်ဝႆႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ ပဵၼ် ႁွင်တွင် ဢၼ်ၼိုင်ႈဢဝ်ႁိူဝ်ႇမၼ်းသေ ၵိၼ်ၵပ်း ၼမ်ႉၵၢမ်ႈ လႄႈ သူဝ်ႇတႃႇ။

ဢၼ်လူဝ်ႇၽၢင်ႉတႄႉ လွင်ႈႁဵတ်ႈ ဢၼ်ၼိုင်ႈဢဝ်ဢၢႆ တီႈႁိူၼ်းၼႆႉ မၼ်း ဢမ်ႇၶဝ်ႈပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် တီႈ မိူင်းထႆး သေ တွင်ႈတႃႇ ၵုမ်းထိင်းၵၼ် ယၢပ်ႇဝႆႉ၊ မၼ်းပွင်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇပေႃးမီး လွင်ႈၵုမ်းထိင်းၼိူဝ် ၼမ်ႉၶႅမ်ႉမၼ်းၼႆယဝ်ႉ။

ယူႇသဝ်း ႁႂ်ႈလွတ်ႈၽေး

တီႈလႅၼ်လိၼ် ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃးၼႆႉ မၢင်ပွၵ်ႈမၢင်လႂ် မီးလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ႁၢႆႉ၊ ပိူင်လူင်မၼ်း တီႈႁိမ်း ၽရႃႉဝိႁၢရ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး လႄႈ ထႆး ၼႆႉ ၵပ်းၵၢႆႇလူၺ်ႈ ၼႃႈလိၼ်သေ မီးလွင်ႈထဵင်ၵၼ်ဝႆႉ ဢိတ်းဢီး။ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ဢွင်ႈတီႈတၢင်ႇၸိူဝ်း တီႈမိူင်းထႆးၼင်ႇၵဝ်ႇ ၵူၼ်းဢီႇသၢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်ႈပဵၼ်ၸၢဝ်ႈပုတ်ႉထသေ ၵမ်ႉၼမ်ႉ ယူႇမူၼ်ႈမူၼ်ႈသိူဝ်းသိူဝ်းသေ ပဵၼ်ၵူၼ်းမေႃမိုတ်ႈမေႃၵိုဝ်းယူႇ။ ၵူၼ်းဢီႇသၢၼ်ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ဢမ်ႇပေႃးၶႅၼ်းၸႂ်လႄႈ လွင်ႈႁူၺ်း တႃႇ သွၼ်ႇငိုၼ်းလိူဝ် ထူဝ်းရိတ်ႉၼႆႉ ႁၼ်ဝႃႈပဵၼ် လွင်ႈမၢၵ်ႈမီးဢၼ်ၼိုင်ႈၼႆယဝ်ႉ။ ပေႃးၼိူင်းၵၼ်တူၺ်းတင်း ငိုၼ်းၶဝ်ႈတီႈ ဢီႇသၢၼ်ၼႆၸိုင် ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ်ၼႆႉ တိူဝ်းၶႅၼ်းၸႂ်သေ ပေႃးၶီႇတုၵ်ႉတုၵ်ႉတႄႉ လႅပ်ႈတေလႆႈပၼ် ငိုၼ်းလိူဝ်ၼမ်ယူႇ ဢိတ်းဢွတ်းယဝ်ႉ။

သိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ

• ၽိသၼုလူၵ်ႈ - ပဵၼ်ၽၵ်းတူ တႃႇၵႂႃႇၸူး မိူင်းထႆး ပွတ်းႁွင်ႇ
• ၽရႃႉဝိႁၢရ် - ၵျွင်းၽြႃးၶမဵၼ်ႇ ဢၼ်ႁၢင်ႈလီၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ တီႈၼႂ်း ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး၊ ဢမ်ႇတၢပ်ႈလူဝ်ႇ ဝီႇသႃႇသေၵေႃႈ ၸၢင်ႈလုၵ်ႉတီႈ ဢီႇသၢၼ်သေ ႁွတ်ႈၽႅဝ်လႆႈငၢႆႈငၢႆႈ။
• ဝဵင်းၵျၢၼ်း - ဝဵင်းလၢဝ်း ဢၼ်ယၢမ်ႈတဵတ်ႇယဵၼ်မႃးၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၶိုၼ်းၵိုၼ်းမႃးယဝ်ႉ။