ပိုင်ႈၵၢၼ်

ပိုင်ႈၵၢၼ် (ထႆး: บึงกาฬ) ၼႆႉ ပဵၼ် ၸႄႈမိူင်း ၶွင် မိူင်းထႆး ဢၼ်မီးဝႆႉတီႈၼႂ်း ဢီႇသၢၼ် ပွတ်းႁွင်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈမၼ်းၵေႃႈ ပဵၼ် ပိုင်ႈၵၢၼ် သေ ၸႄႈမိူင်းၼႆႉ မီး လႅၼ်လိၼ် ဢိူမ်ႈၵၼ်တင်း မိူင်းလၢဝ်း တီႈ ၸွမ်းမႄႈၼမ်ႉၶွင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵႂႃႇၸူး

တင်း ႁိူဝ်းမိၼ်

ႁိူဝ်းမိၼ် ဢၼ်ၸမ်သုတ်း တီႈၼႂ်းမိူင်းထႆး ၼႆႉ ပဵၼ် သၵူၼ်း ၼၶွၼ်း (SNO  ^IATA) 180 ၵမ. ပွတ်းၸၢၼ်း လႄႈ ဢုတွၼ်းထႃးၼီး (UTH  ^IATA 195 ၵမ. ၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းတူၵ်း ယဝ်ႉ။ ဢွင်ႈတီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် တီႈ ဝဵင်းၸၼ် ၼၼ်ႉ တိူဝ်းၸမ်ယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ လွင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈ လႅၼ်လိၼ်ၼႆႉ မၼ်းတိူဝ်းသုၵ်ႉယုင်ႈမႃးလႄႈ လွၵ်းလၢႆးတႃႇလုၵ်ႉတီႈ လႅၼ်လိၼ်သေၶဝ်ၼၼ်ႉတႄႉ မၼ်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ လွၵ်းလၢႆး ဢၼ်ၶႅမ်ႉသေပိူၼ်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။

တင်း ပၢသ်ႉ

ၶီႇလူတ်ႉပၢသ်ႉ ၶၢဝ်းတၢင်းၵႆသေၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁွတ်ႈထိုင်လႆႈ ပိုင်ႈၵၢၼ်ယူႇ။ ဢၼ်ပဵၼ် ၶွမ်ႇပၼီႇၸိုင်ႈမိူင်း Transport Co. ၼၼ်ႉ မီးသၢႆၵၢၼ်လူတ်ႉပၢသ်ႉ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ တႃႈလူတ်ႉပၢသ်ႉ မူဝ်ၶျိတ်ႉ ဢၼ်မီးတီႈ ၽၢႆႇႁွင်ႇ ၵုင်းထဵပ်ႈသေၵေႃႈ ၼိုင်ႈဝၼ်း ဢွၵ်ႇၼိုင်ႈပွၵ်ႈယူႇ။ လူတ်ႉပၢသ်ႉၼႆႉ လုၵ်ႉၵုင်းထဵပ်ႈဢွၵ်ႇ 19:00 သေ ႁိုင် 12.25 မူင်းယဝ်ႉ၊ ၵႃႈၶၼ်မႂ်တိုတ်း တူၵ်းၸူဝ်ႈ 517 ဝၢတ်ႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ သၢႆၵၢၼ်တေႃႉသူင် ၶွင်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈသေ ပဵၼ်ၶွမ်ႇပၼီႇ သၢႆၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇသုၼ်ႇတူဝ်ၵေႃႈမီး ဢၼ်လဵၼ်ႈၶၢဝ်းတၢင်းၼႆႉယူႇသေ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ် သႃႊဝတီႊဢီႇသၢၼ် လႄႈ 407 ၽတ်ႉထၼ ယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းတႄႉ တေတိူဝ်းပွတ်းလိူဝ်ဢိတ်းၼိုင်ႈသေ ၶၼ်မၼ်းၵေႃႈ တေတိူဝ်းသုင်ဢိတ်းၼိုင်ႈ။ သၢႆၵၢၼ်တေႃႉသူင်ႇၵမ်ႉပႃႈၼမ်ၼႆႉ ပဵၼ် လူတ်ႉပၢသ်ႉၵၢင်ၶမ်ႈလႄႈ ဢၼ်ဢွၵ်ႇၵၢင်ဝၼ်းၼႆႉ မီးဢၼ်လဵဝ်ၵူၺ်း (ၶၢဝ်းဢွၵ်ႇ 06:45)။

ၽဵတ်ႉၽရသိူတ်ႇ ၼႆႉ ပၼ်ႇၵၢၼ် လူတ်ႉပၢသ်ႉၵူႈဝၼ်း ဢၼ်မႃးတီႈ ၵဵင်းမႆႇ လုၵ်ႉတီႈ ၽိသၼုလူၵ်ႈ လႄႈ ဢုတွၼ်းထႃးၼီး ၵႂႃႇၸူး ပိုင်ႈၵၢၼ်။ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ၵဵင်းမႆႇသေ ႁေႃႈၼႆ ႁိုင် 15 ၸူဝ်ႈမူင်း၊ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ၽိသၼုလူၵ်ႈမႃးၼႆ ႁိုင် 10 ၸူဝ်ႈမူင်းသေ ပေႃးလုၵ်ႉတီႈ ဢုတွၼ်းထႃးၼီးမႃးၼႆ ႁိုင် 3 ၸူဝ်ႈမူင်း 40 မိၼိတ်ႉယဝ်ႉ။

တင်း ၵႃး

သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် ဢၼ်ၵၢႆႇသိုပ်ႇဝႆႉၸူး ပိုင်ႈၵၢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ် သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၸိုင်ႈမိူင်း 212 ဢၼ်မႃးတီႈ ၼွင်ၶၢႆး လႄႈ ၼၶွၼ်းပထူမ် လႄႈ 222 ဢၼ်မႃးတီႈ သၵူၼ်းၼၶွၼ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တူၺ်း

• 1 လွႆထွၵ်ႈ (ทอก)။ လွႆ ဢၼ်မီးတၢင်းသုင် 395 မ. ၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွႆႁိၼ်သၢႆး မီးတီႈသုင်သုတ်း သွင်တီႈ လႄႈ တီႈၼိူဝ်မၼ်းမီး “ဝတ်ႉၽူထွၵ်ႈ“၊ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတႄႉ ပဵၼ် ၵျွင်းၽြႃးၸၢဝ်းပုတ်ႉထ ဢၼ်မီးတီႈၼႂ်းထမ်ႈ။ ပႆၵႂႃႇၸွမ်း ၶူဝ်မႆႉဢွၼ်ႇသေၵေႃႈ ႁွတ်ႈထိုင်လႆႈယူႇ။ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈ ဢေႇ 2024)
• 2 ပိုင်ႈၶူင်လူင်။ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈ ဢေႇ 2024)
• 3 ပႃႇတူဝ်သတ်းလွတ်ႈၽေး ၽူႈဝႃႈ။ ၵွင်းလွႆ ဢၼ်မီး 186.5-ၵမ.² ဢၼ်ပဵၼ် ပႃႇတူဝ်သတ်းလွတ်ႈၽေး ဢၼ်ၵႅတ်ႇၵင်ႈဝႆႉပၼ် ၸၢင်ႉ၊ သိူဝ်၊ သိူဝ်ၸုမ်ႈ၊ မီ၊ ၵႆႇၾႃႉ၊ လိင်း လႄႈ လိင်းလူမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈ ဢေႇ 2024)
• 4 ၼမ်ႉတူၵ်းၸဵတ်းသီ (น้ำตกเจ็ดสี)။ ၼႂ်း ၼမ်ႉတူၵ်းပိူင်လူင် ၶွင် ၸႄႈမိူင်းၼၼ်ႉ ၼမ်ႉတူၵ်းၸဵတ်းသီၼႆႉၵေႃႈ ၶဝ်ႈပႃးဢၼ်ၼိုင်ႈ၊ မီးဝႆႉတီႈ ၽၢႆႇၼႂ်း ပႃႇတူဝ်သတ်းလွတ်ႈၽေး ၽူႈဝႃႈ။ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈ ဢေႇ 2024)
• 5 ဝတ်ႉသဝၢင်ႇဢႃရူမ်။ ပဵၼ် ဝတ်ႉၸၢဝ်းပုတ်ႉထ လႆႈတႄႇမႃး မိူဝ်ႈပီ 1882 သေ ၵူၼ်းတႄႇမၼ်းတႄႉ ပဵၼ် ၵူၼ်းၶိူဝ်းလၢဝ်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢၼ်လႆႈယူႇသဝ်းတီႈႁိမ်းၶၢင်ႈ ၼမ်ႉမႄႈၶွင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယၢမ်းလဵဝ်တႄႉၵေႃႈ ပဵၼ်ဝတ်ႉ ဢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉ ၶိုၵ်ႉတွၼ်းသေပိူၼ်ႈ တီႈၼႂ်း ၸႄႈမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈ မေႇ 2024)
• 6 ႁိၼ်ဝေးလ်သၢမ်လုၵ်ႈ (ႁိၼ်သၢမ်ဝၼ်း)။ ပဵၼ်ပိုၼ်ႉႁိၼ်၊ ဢၼ်မီးႁၢင်ႈၽၢင် မိူင်းပႃလူင်မိူင်း ပႃဝေးလ်။ ဢၼ်ပဵၼ် ႁိၼ် “မႄႈ“ လႄႈ “ပေႃႈ“ ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈပႆတိၼ် ႁွတ်ႈထိုင်လႆႈသေ ဢၼ်ပဵၼ် ႁိၼ်ဢၼ်လဵၵ်ႉသုတ်း “လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ“ ၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇႁွတ်ႈထိုင်လႆႈ။. 

ႁဵတ်း

• 1 ထမ်ႈၼၵႃး (ถ้ำนาคา)။ ပဵၼ်ထမ်ႈ ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ် ၸိၵ်းလွႆသေ မီးဝႆႉၽၢင်ႈႁၢင်ႈ မိူၼ်ၵဵတ်းငူးသေ (ၵႃႈတီႈ လွင်ႈတီႈ လၢႆလၢႆတီႈၼၼ်ႉ) မိူၼ်ၼင်ႇ ႁၢင်ႈ ႁူဝ် လႄႈ တူဝ် ၼၵႃး။ မီးဝိဝ်း တီႈမုင်ႈသႃႇ လႄႈ တီးၼိူဝ်မၢၵ်ႇႁိၼ်လိူမ်ႈ မီးၵွင်းမူးသူႇၼိုင်ႈ။ တႃႇႁွတ်ႈတီႈထမ်ႈၼၼ်ႉ တေလတ်းပႃႇထိူၼ်ႇ (သူၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ၽူးလင်ၵႃ) လႄႈ မီးၶူဝ်လႆလဵၵ်းသေ တေလႆႈၶိုၼ်ႈတၢင်းသုင် 300 မ.ပၢႆ။ တေလူဝ်ႇ ၽူႈၼမ်းတၢင်း။ ၽူႈၼမ်းတၢင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉတႄႉ ဢမ်ႇမၵ်းမၼ်ႈဝႆႉ ၵႃႈၶၼ်ႈသေ ဢိင်ၼိူဝ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶႂ်ႈလူႇတၢၼ်းၵူၺ်း၊ ပေႃးပႃး ၵႃႈမႂ်တိုတ်းၼႆႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈယူႇ မွၵ်ႈ 800 ဝၢတ်ႇၼႆႉ။ ၽူႈၼမ်းတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ၵူၺ်းလႆႈႁဵတ်းတႃႇ ၼိုင်ႈဝၼ်း ၶၢဝ်းတၢင်းၼိုင်ႈဢၼ်ၵူၺ်း။ တႃႇတေ ၵၢၼ်ၶိုၼ်းၼၼ်ႉ ၶဝ်တေ ႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သိုဝ်ႉ တဝ်ႈၼမ်ႉ လႄႈ မူင်မိုဝ်း။ လုၵ်ႉတီႈ ဢႅပ်ႉ QueQ သေၵေႃႈ သင်ႇမၢႆဝႆႉလႆႈယူႇ။ (ဢၢပ်ႉတဵတ်ႉဝႆႉ မိူဝ်ႈ မေႇ 2024)

ၼွၼ်း