မိူင်းထႆး ပွတ်းၵၢင်

မိူင်းထႆး ပွတ်းၵၢင် ဢၼ်ႁူႉဝႃး ထုင်ႉပွတ်းၵၢင် ၼႆႉ ပဵၼ် ၼႃႈလိၼ်တီႈတႅမ်ႇ ၶွင် မိူင်းထႆး ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ်ဝဵင်းယႂ်ႇလူင် ၵုင်းထဵပ်ႈ ၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်မီးဝႆႉ တီႈ ၵႅၼ်ၵၢင်မၼ်းယဝ်ႉ။

ၼႃႈလိၼ်

မိူင်းထႆး ပွတ်းၵၢင် ၼႆႉ ၸၢင်ႈၸႅၵ်ႇ ၼႃႈလိၼ် ပဵၼ် သၢမ်တွၼ်ႈ -

ၼႃႈလိၼ် မိူင်းထႆး ပွတ်းၵၢင်

လုမ်ႈၼမ်ႉၸဝ်ႈၽယႃး ႁူႉၸွမ်းၼင်ႇဝႃႈ ထုင်ႉပွတ်းၵၢင်၊ ၼႃးလိၼ်ပဵင်းဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် ၼႃႈလိၼ်ႁူဝ်ၸႂ် မိူင်းထႆး ယဝ်ႉ။ ၼမ်ႉၸဝ်ႈၽယႃးၼႆႉ လုၵ်ႉဢဝ် ပွတ်းႁွင်ႇ လႆၸူး ပွတ်းၸၢၼ်းသေ လတ်းမႃး ဢယုတ်ႉထယႃး ဢၼ်ပဵၼ် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈၵဝ်ႇ လႄႈ ၵုင်းထဵပ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈယူႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ။

ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ပွတ်းႁွင်ႇ "ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ၸၢဝ်းၶုၼ်" ဢိၵ်ႇတင်း တီႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်မုင်ႉႁေႃႁိူၼ်း ၸၢဝ်းၶုၼ်ၶဝ် လႆႈၶိုၼ်ႈႁွတ်ႈမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပွတ်းၸဝ်ႉ ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 19 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တီႈၽင်ႇပၢႆႇလၢႆႇၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ သၢႆးၶၢဝ် ႁၢင်ႈလီ လႄႈ မၼ်းတိူဝ်းယဵၼ်လီသေ ၸိူဝ်းဢၼ်မီး ၽၢႆႇၸၢၼ်းမၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပွတ်းတူၵ်း ၵုင်းထဵပ်ႈ ဢွင်ႈတီႈ ႁူဝ်ၵူၼ်းႁၢင်ႇသေ မီးတူင်ႈၼႃး သုတ်ႈသၢႆတႃ လႄႈ ၼွင်လဵင်ႉၵုင်ႈ။ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ သိုပ်ႇၵႂႃႇတင်းၽၢႆႇဢွၵ်ႇၼႆ တေလႆႈႁၼ် မီး လွႆယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းဢွၵ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ၸိူဝ်းမႃးတီႈၼႆႈၼႆႉ မႃးတွၼ်ႈတႃႇ ဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵၢတ်ႇၼိူဝ်ၼမ်ႉ၊ တႃႇတူၺ်းယဵပ်ႈ တီႈမုင်ႈသႃႇ သၽႃႇဝ လႄႈ သဵၼ်ႈတၢင်းၶုၼ်တၢႆ လူတ်ႉလဵၼ်း မိူင်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈသဵင်ႁၢႆႉ။

ဢွင်ႈတီႈ ဝဵင်းလူင် ၵုင်းထဵပ်ႈ ၼႃႈလိၼ်ၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး ၵုင်းထဵပ်ႈလႄႈ ၸႄႈမိူင်း ႁႃႈၸႄႈမိူင်း ၸိူဝ်းဢၼ်လွမ်ႉႁွပ်ႈဝႆႉ - တၢင်းပွတ်းတူၵ်း မီး သမုတ်ႇသႃၶွၼ်း လႄႈ ၼၶွၼ်းပထူမ်၊ တီႈလုမ်ႈၼမ်ႉတႄႉ မီး ၼူၼ်းထပူးရီး၊ ပထုမ်းထႃးၼီး လႄႈ သမုတ်ႇပရႃၵၢၼ်

ဝဵင်းလူင်

• 1 ဢယုတ်ႉထယႃး — ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈၵဝ်ႇ ဢၼ်ဢဝ် ဢုတ်ႇလႅင်သေ ၵေႃႇသၢင်ႈဝႆႉ
• 2 ၵုင်းထဵပ်ႈ — ဝဵင်းယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ တီႈ မိူင်းထႆး၊ ပဵၼ်တီႈဢၼ် လွင်ႈမၢၵ်ႈမီး၊ လွင်ႈၵွတ်းၽၢၼ်၊ ၽိင်ႈငႄႈ လႄႈ လွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ လိူင်ႇၼမ်
• 3 ႁူဝ်ႁိၼ် — ဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈသဝ်း ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ဢၼ်ၵဝ်ႇၵႄႇသေပိူၼ်ႈ တီႈ မိူင်းထႆး၊ ပဵၼ်ပၢႆတၢင်း ၸၢဝ်းၶုၼ် မႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈ ပီႁူဝ်ပၢၵ်ႇ 19
• 4 ၵၢၼ်ၸၼပူးရီး — ၶူဝ် တီႈၼိူဝ် မႄႈၼမ်ႉၵႂၢႆး၊ မီးႁူင်းၼႄ သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇ ပွၵ်ႈသွင် လႄႈ တီႈမုင်ႈသႃႇ သၽႃႇဝ
• 5 လူပ်ႉပူးရီး — ႁူႉၸွမ်း ဢၼ်မီး ၵျွင်းၽြႃးၶမဵၼ်ႇ လႄႈ လိင်းၵိၼ်ပူ
• 6 ၼၶွၼ်းပထူမ် — ဝဵင်းၵဝ်ႇၵႄႇသုတ်း တီႈ မိူင်းထႆး လႄႈ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈ ၵွင်းမူးယႂ်ႇသုတ်း ၼႂ်းလူၵ်ႈ
• 7 ၼူၼ်းထပူးရီး —ဝဵင်းယႂ်ႇသုတ်း ထူၼ်ႈသွင် တီႈ မိူင်းထႆး ၼႂ်းၵႃႈ ၼႃႈလိၼ် ဝဵင်းလူင် ၵုင်းထဵပ်ႈ
• 8 ၽဵတ်ႉၶျ်ပူးရီး — ႁူႉၸွမ်း တွၼ်ႈတႃႇ လွႆၶဝ်ဝၢင်း လႄႈ ၸၢင်ႈႁွတ်ႈၽႅဝ်လႆႈ သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ
• 9 သမုတ်ႇသူင်ၶၢမ်း — ဝၢၼ်ႈဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ် ဢိၵ်ႇတင်း ၵၢတ်ႇမႄႈၶလွင် လႄႈ ၵၢတ်ႇၼိူဝ်ၼမ်ႉ ဢၼ်မီးႁိမ်းၸမ်ၵၼ်။

ပၢႆတၢင်းတၢင်ႇၸိူဝ်း

• ဢမ်ၽဝႃ — ၵၢၼ်ၼိူဝ်ၼမ်ႉ ဢၼ်မီးႁိမ်း သမုတ်ႇသူင်ၶၢမ်း
• ပင်းပဢိၼ်ႇ — ႁၢင်ႈႁေႃလၢၵ်ႇလၢႆး ဢၼ်မီး ၽၢႆႇၸၢၼ်း ဢယုတ်ႉထယႃး
• တမ်ႉၼိူၼ်သတုၵ်ႇ — ၵၢတ်ႇၼိူဝ်ၼမ်ႉ ဢၼ်ထူဝ်းရိတ်ႉၶဝ် ၵႆႉၵႂႃႇထႆႇၶႅပ်းႁၢင်ႈ
• သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၵႅင်ၵရၸၢၼ် — ၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇ ပလဢူး ဢၼ်မီး 15 ၸၼ်ႉၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ် တၢင်းၸၼ်း တီႈၼႂ်းထိူၼ်ႇ
• သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢေႇရႃႇဝၢၼ်ႇ — ၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇႁၢင်ႈလီ ဢေႇရႃႇဝၢၼ်ႇ ဢၼ်မီး ၸဵတ်းၸၼ်ႉ
• သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၶဝ်ႈသၢမ်ရွႆႈယွတ်ႈ — ဢႅဝ်ႇလႄႈ ထမ်ႈ ၽရယႃၼၶွၼ်းၶီရိ ဢမ်ႇၼၼ် ၵႂႃႇ တူၺ်းၼူၵ်ႉ
• ၵေႃႇၵရဵတ်ႉ — ၵုၼ်ဝၢၼ်ႈၼွၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်ႁဵတ်မေႃႈ ဢၼ်မီးၽၢႆႇႁွင်ႇ ၵုင်းထဵပ်ႈ

ၵႂႃႇၸူး

တင်း ႁိူဝ်းမိၼ်

ၶႅၵ်ႇၵမ်ႉၼမ် ၸိူဝ်းမႃး ဢႅဝ်ႇလႄႇ မိူင်းထႆး ၼႆႉ ႁွတ်ႈၽႅဝ်တီႈ တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် သုဝၼ်ႇၼၽူမ်း၊ ဢၼ်ပဵၼ် တႃႈႁိူဝ်းမိၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၶွင် မိူင်းထႆး ဢၼ်မီး ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ၵုင်းထဵပ်ႈ ယၢၼ် 15 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ (19 လၵ်း) ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပေႃးလုၵ်ႉဢဝ်တီႈ ၵၢင်ဝဵင်းၵုင်းထဵပ်ႈသေ တေလႆႈၶီႇလူတ်ႉ မွၵ်ႈ 45 မိတ်ႉၼိတ်ႉ ၼႆသေတႃႉ ပေႃးဝႃႈ လူတ်ႉသတ်ႉ ၸွမ်းသၢႆတၢင်းၼႆ တေၸၢင်ႈႁိုင် 1 မူင်း တေႃႇ 5 ၸူဝ်းမူင်းၼႆႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ လွၼ်ႉၶၢဝ်ႇ လွင်ႈသၢႆၵၢၼ်မိၼ်ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈႁၼ်လႆႈ တီႈၼႂ်း ပွင်ႈလိၵ်ႈ ၵုင်းထဵပ်ႈ ၼၼ်ႉယူႇ။

လူတ်ႉလဵၼ်း တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် ဢၼ်ၵွင်ႉဢဝ် တႃႈႁိူဝ်းမိၼ် သုဝၼ်ႇၼၽူမ်း တင်း တႃႈလူတ်ႉလဵၼ်း တီႈၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ ၶဝ်ႈပႃး မၵ်ႉၵသၢၼ် လႄႈ ၽယထႆး တီႈဢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈ လႅၵ်ႈလၢႆႈၶီႇ သၢႆလူတ်ႉလဵၼ်းဝဵင်းလူင် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၶပ်ႉထႅဝ်သေ ပႂ်ႉ တႃႇၶီႇ ထႅၵ်ႇၸီႇ ဢၼ်လဵၼ်ႈၸွမ်း မီႇတႃႇ၊ တီႈၸၼ်ႉၼိုင်ႈ၊ ၶၢဝ်းတၢင်း တႃႇၵႂႃႇၼႂ်းဝဵင်းၼႆႉ တေတူၵ်းၸူဝ်ႈ 250-450 ပၢတ်ႉ။ ၸႂ်ႉထႅဝ် ထႅၵ်ႇၸီႇ ဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ်သေ ႁႂ်ႈၼႄႉၼွၼ်း ပိုတ်ႇမီႇတႃႇ၊ ပေႃးဢမ်ႇၼၼ် ဝၢႆးလင်မႃး တေၸၢင်ႈၵႂၢမ်းၼမ်ၵၼ်။

တင်း ၵႃး

ထုင်ႉပွတ်းၵၢင်ၼႆႉ မီးလွင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇ ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉတင်း ပွတ်းဢွၵ်ႇ၊ ပွတ်းၸၢၼ်း၊ ပွတ်းႁွင်ႇ လႄႈ ၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းဢွၵ်ႇ ၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

သဵၼ်ႈတၢင်းလူင် သွင်သဵၼ်ႈ ၵွင်ႉသိုပ်ႇဝႆႉ ထုင်ႉပွတ်းၵၢင်တင်း မိူင်းထႆး ပွတ်းဢွၵ်ႇ။ သဵၼ်ႈတၢင်းလူင်ၼၼ်ႉတႄႉ ပဵၼ် သဵၼ်ႈတၢင်း သုၶုမ်ဝိတ်ႉ ဢၼ်ႁူႉဝႃႈ ပဵၼ် သၢႆတၢင်း 3 ဢၼ်တႄႇတီႈ ၵုင်းထဵပ်ႈ လႄႈ လုၵ်ႉတီႈ ၽတ်ႉထယႃး တေႃႇပေႃးထိုင် တရၢတ်ႇ လႄႈ လႅၼ်လိၼ်လၢဝ်းယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈသဵၼ်ႈၼိုင်ႈတႄႉ ၵႂႃႇၽၢႆႇဢွၵ်ႇ ၵႂႃႇၸူး ဢရၼ်ယပရႃႇထဵတ်ႈ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈ လႅၼ်လိၼ်ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃးသေ ၸၢင်ႈလတ်းၶၢမ်ႈၵႂႃႇၸူး သဵမ်ရႅပ်ႉ လႄႈ သူၼ်မိူဝ်ႈမိုၼ်ႉၵွၼ်ႇ ဢင်းၵေႃး (ၵူၺ်းၵႃႈ ယႃႇပေဝူၼ်ႉလွင်ႈ တႃႇႁေႃႈလူတ်ႉ တီႈ ပွတ်းၽၢႆႇ ၵမ်ႇပေႃးတီးယႃး)။

လုၵ်ႉတီႈ ၽူးၵဵတ်ႇ၊ ၸႄႈမိူင်းၵရပီႇ လႄႈ ပၢႆတၢင်းတၢင်ႇၸိူဝ်း ၸိူဝ်းဢၼ်မီးတီႈ မိူင်းထႆး ပွတ်းၸၢၼ်း ၼၼ်ႉသေ ၵႂႃႇၸွမ်း သၢႆတၢင်း 4 ဢၼ်ၶဝ်ႈၸူး ထုင်ႉပွတ်းၵၢင် ဢၼ်ပူၼ်ႉ ၶျုမ်းၽွၼ်း ၵႂႃႇၼၼ်ႉ။ တေလႆႈလတ်းၶၢမ်ႈ ႁူဝ်ႁိၼ်၊ ၶျႃႉဢမ် လႄႈ သမုတ်ႇသူင်ၶမ်း၊ ပဵၼ်တၢင်းယၢဝ်း ဢၼ်ႁွတ်ႈထိုင် ၵုင်းထဵပ်ႈယဝ်ႉ။

တူၺ်း

တီႈထုင်ႉပွတ်းၵၢင်ၼႆႉ မီးတွၼ်ႈတႃႇတူၺ်း တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵမ်ႉၼမ်ၼႆႉ ႁွတ်ႈၽႅဝ်တီႈ ၵုင်းထဵပ်ႈ၊ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈမီးၵႃႈၶၼ် ဢၼ်မီးဢွင်ႈတီႈၸၢင်ႈတူၺ်းတင်းၼမ်။ ဢွင်ႈတီႈ တႃႇတူၺ်းတႄႉ ႁၢင်ႈႁေႃလူင်၊ ဝတ်ႉၽူဝ်း၊ ဝတ်ႉဢရုၼ်ႇ လႄႈ ႁိူၼ်း ၸိမ်းတွမ်ႇသိၼ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ပွတ်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႈၼိုင်ႈ ဢၼ်ပဵၼ် တီႈၵိုၵ်းပိုၼ်း လႄႈ ၶူဝ်းပူၺ်ႈ ၽိင်ႈငႄႈ။ ၼႃႈလိၼ် ဝဵင်းလူင် ၵုင်းထဵပ်ႈ ၼႆႉ ဢမ်ႇသူႈၽိတ်ႈမွၵ်ႇ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းသေတႃႉ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးဢွင်ႈတႃႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တူၺ်း တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ တီႈ သမုတ်ႇပရႃၵၢၼ် ၼၼ်ႉ မီး ႁူင်းၼႄ ဢၼ်လီၶဝ်ႈၸႂ်၊ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၸၢင်ႈၶီႇ ႁိူဝ်း ၵႂႃႇၽၢႆႇႁွင်ႇ ၵႂႃႇၸူး ၼူၼ်းထပူးရီး၊ ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်တိူဝ်းၶႅမ်ႉလိူဝ် ၵေႃႇၵရဵတ်ႇ

လုၵ်ႉတီႈ ၵုင်းထဵပ်ႈသေ မီးၶၢဝ်းတၢင်း ဢၼ်ၵႂႃႇဝၼ်းမႃးဝၼ်းလႆႈ တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ ႁၢင်ႈႁေႃၶၢဝ်းမႆႈ ၵႃႈတီႈ ပၢင်းပဢိၼ် ၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈၵိုတ်း ၶိုၵ်ႉၶႅမ်ႉ ဢၼ်မီးတီႈၼိူဝ်တၢင်းၵႂႃႇ ဢယုတ်ႉထယႃး ဢၼ်ယၢမ်ႈပဵၼ်မႃး ဝဵင်းငဝ်ႈၸိုင်ႈ သယႅမ်ႇ ၶၢဝ်းတၢင်း 400 ပီ သေ ပိုၼ်းမၼ်းၵေႃႈ တိုၵ်ႉၵိုတ်းဝႆႉယူႇလႄႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီလွတ်ႈ တႃႇၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ မီးယူင်ႉသၢင်ႈႁူဝ်ပၢၵ်ႇမၼ်း ဢၼ်ၽႄႈသေ ႁဵတ်းဝႆႉ တီႈႁိမ်းႁွမ်း ၵုၼ် လႄႈ ၶႂ်ႈပၼ်တၢင်းၶႆႈတႄႉ ၶၢတ်ႈ လႅင် ဢမ်ႇၼၼ် လူတ်ႉၶိူင်ႈဢွၼ်ႇၼႆႉ တိူဝ်းၶႅမ်ႉယဝ်ႉ။ ၶၢဝ်းတၢင်းၶီႇလူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးႁိုင်ၼၼ်ႉ တေဢဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇထိုင် လူပ်းပူးရီး၊ ပဵၼ် ဝဵင်းဢွၼ်ႇၵိုၵ်းပိုၼ်း ဢၼ်မီးလိင်း။ ၵူၼ်းဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵမ်ႉၼမ် ၼႆႉ မိူဝ်ႈၶဝ်ႈပႆႇၶိုၼ်ႈ တီႈၼိူဝ် လူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး မိူင်းထႆး ပွတ်းႁွင်ႇ ၼၼ်ႉ ၶဝ်ဢွၼ်ၵၼ်မႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ တီႈ လူပ်းပူးရီး ၼႆႉယဝ်ႉ။

တီႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇ ၵုင်းထဵပ်ႈ ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉ ၼွင်ၵုင်ႈ လႄႈ တူင်ႈၼႃး သုတ်းသၢႆတႃသေ မီးပႃး ၵၢတ်ႇၼိူဝ်ၼမ်ႉၵွၼ်ႇ။ ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်ႇယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းၵႄႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၸိူဝ်းမႃး ဢႅဝ်ႇလႄႇၼႆႉ ပဵၼ် တမ်ၼိူၼ်သတုၵ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈဝႃႈ ၵူၼ်းပိုၼ်ႉတီႈၶဝ်တႄႉ တိူဝ်းလႆႈၸႂ် ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ဢမ်ၽဝ ဢမ်ႇၼၼ် ထႃးၶၢမ်း။ သမုတ်ႇသူင်ၶၢမ်း ၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈလီ တွၼ်ႈတႃႇၵႂႃႇၸူး ၵၢတ်ႇၼိူဝ်ၼမ်ႉယဝ်ႉ။ လၢႆးတႃႇႁွတ်ႈၽႅဝ်တီႈၼႆႈတႄႉ ပဵၼ် သဵၼ်ႈသၢႆတၢင်းလူတ်ႉလဵၼ်း မႄႈၶလွင်သေ၊ မီးလူတ်ႉလဵၼ်း ဢၼ်ၵႂႃႇ ထိူင်း လႄႈ လူတ်ႉလဵၼ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢၼ်တေလူဝ်ႇလႆႈၶိုၼ်းၶီႇႁိူဝ်းသေ ၶၢႆႉၵႂႃႇၸူး ဝၢၼ်ႈတမ်ႇငႃႈ ၶွင် သမုတ်ႇသူင်ၶၢမ်း။ ၼၶွၼ်းပထူမ် တႄႉ တီႈဢၼ်ၵႂႃႇလႄႇ ၶိုင်ႈဝၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ ၵႂႃႇတီႈ ၵွင်းမူးၽရပထူမ်၊ ဢၼ်ပဵၼ် ၵွင်းမူးသုင်သုတ်း ၼႂ်းလူၵ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပေႃးၵႂႃႇၽၢႆႇတူၵ်းသေ ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၽႅဝ်တီႈ ဝင်ႇၵႄႈလွႆ မႄႈၼမ်ႉၶႂၢႆးၼႆ ​သၢႆငၢႆၼႃႈလိၼ်ၼႆႉ တိူဝ်းပဵၼ် ၵွင်းလွႆသုင်မႃးယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ၸၼပူးရီး ၼႆႉ ပဵၼ်ဢွင်ႈတီႈၵိုတ်း ၸိုဝ်ႈလိုဝ်းလင် တွၼ်ႈတႃႇၶၢဝ်းတၢင်း လတ်းၶၢမ်ႈၶူဝ် မႄႈၼမ်ႉၶႂၢႆး လႄႈ ႁူင်းၼႄ သိုၵ်းၵမ်ႇၽႃႇပွၵ်ႈသွင် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးၶၢဝ်းယၢမ်းမွၵ်ႈလၢႆႈဝၼ်း တွၼ်ႈတႃႇ တီႈ ၼႃႈလိၼ်ၼႆႉၼႆ မၼ်းမီးဝႆႉ ဢွင်ႈတီႈလီၶဝ်ႈၸႂ် တီႈၸၼ်ၸၼ် ၸိူဝ်းၶဝ်ႈပႃး ၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇ ဢႄႇရဝၢၼ်ႇ လႄႈ တီႈလတ်းၶၢမ်ႈၽႆးငရၢႆး။ ဢၼ်ၵူၼ်းလႆႈၸႂ်ၼမ် ဢၼ်ၼိုင်ႈတႄႉ ပဵၼ်ဢၼ်ၶီႇလူတ်ႉလဵၼ်း ၵႂႃႇတီႈၼိူဝ်ၶူဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေၸၢင်ႈၵႂႃႇပႃးၸူး သင်ႇၶလပူးရီး လႄႈ ၽြႃးသၢမ်သူႇ၊ ၶီႇလူတ်ႉပၢတ်ႉသ် မွၵ်ႈ သီႇၸူဝ်ႈမူင်း တွၼ်ႈတႃႇ ထိုင် လႅၼ်လိၼ် မျၢၼ်ႇမႃႇ။

ပေႃးၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇၽၢႆႇၸၢၼ်း၊ ဢၼ်ပဵၼ် ဢၢဝ်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ပွတ်းႁွင်ႇ ၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝႆႉတင်းၼမ် တွၼ်ႈတႃႇ ၵူၼ်းၸိူဝ်းမႃးဢႅဝ်ႇလႄႇ။ တီႈၼၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈလိုဝ်ႈ ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ ၶွင် ႁူဝ်ႁိၼ်, ၶျႃႉဢၢမ်း လႄႈ ပၢၼ်းၶရုတ်ႇ။ ၽဵတ်ႉၶျ်ပူးရီး ၼႆႉ မီးဝႆႉ ပွၵ်ႉၵဝ်ႇၵဝ်ႇ ဢၼ်လီႁၵ်ႉသေ လုၵ်ႉတီႈ ၵုင်းထဵပ်ႈ၊ ႁူဝ်ႁိၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ၶျႃႉဢၢမ်းသေ ၵႂႃႇဢႅဝ်ႇလႄႇ ၵႂႃႇဝၼ်းမႃးဝၼ်းလႆႈယူႇ။ ႁူဝ်ႁိၼ် ၼႆႉ ပဵၼ် ဢွင်ႈတီႈ ၼမ်ႉတူၵ်းတၢတ်ႇ ၶွင် သူၼ်ႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၵႅင်ႇၵရၸၢၼ် လႄႈ မီးတၢင်းႁၢင်ႈလီႈ သၽႃႇဝ ၶွင် သူၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၶၢဝ်းသၢမ်ရွႆႈယွတ်ႈ။ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းတႄႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸၢင်ႈသိုပ်ႇၵႂႃႇၸူး သၢႆတၢင်း ဢၼ်ၵႂႃႇၸူး ၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇ လႄႈ မူႇၵုၼ် ၶွင် မိူင်းထႆး ပွတ်းၸၢၼ်း ၼၼ်ႉယူႇ။

ၵိၼ်

တၢင်းၵိၼ်ထႆး (တၢင်းၵိၼ် ၸွမ်းတၢင်း)

သိုပ်ႇၵႂႃႇထႅင်ႈ

• ၵဵင်းမႆႇ
• သူၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ၶဝ်ယႂ်ႇ
• ၽတ်ႉထယႃး
• သုၶူဝ်းထႆး